13
مه

دلایل ترک دیوار ساختمان چیست

همان طور که در مقالات قبل اشاره کردیم ساختمان ها زنده و دارای طول عمر هستند. به همین دلیل ساختمان ها هم مانند موجودات زنده در صورت بروز مشکلات علائمی را از خود نشان میدهند تا به ما اعلام خطر کنند. در صورت مشاهده این علائم سریعا باید علت آن ریشه یابی و رفع شود تا به دیگر عناصر ساختمان آسیب نرسد. یکی از علائم شایع وجود ترک در سقف و دیوارهاست. وجود ترک در یک ساختمان می تواند برای مالک آن از علائم هشدار دهنده باشد. این ترک ها را حتی در ساختمان های نوساز هم می توانید مشاهده کنید. ترک دیوار یا سقف یک شکاف چند میلیمتری تا چند سانتی متری است که به راحتی با یک ملات قابل پوشش است. اما اگر دلیل ایجاد ترک ریشه یابی نشود مجددا مدتی پس از ترمیم ترک را مشاهده خواهید کرد. به علاوه در صورت عدم ریشه یابی علت ترک ساختمان در طولانی مدت می تواند حادثه آفرین باشد. در چنین موارد فقط یک کارشناس آسیب شناسی ساختمان می تواند ریشه مشکلات را شناسایی کند و برای رفع مشکل راهکار ارائه دهد. با توجه به حساسیت بحث ترک خوردگی دیوار و سقف لازم است با برخی علل ترک خوردگی آشنا شوید.

در بحث آسیب شناسی ترک ساختمان و دیوار، چهار عامل مهم مورد بررسی قرار می گیرد:

 

  • شناسایی محل ترک خوردگی
  • شناسایی جهت ترک خوردگی
  • بررسی احتمال جدا شدگی قسمتی از مصالح
  • بررسی احتمال گسترش ترک خوردگی و یا ترک خوردگی مجدد

کارشناسان ما با بررسی چهار عامل ذکر شده، دلیل ترک خوردگی و میزان حساسیت و خطر آفرین بودن آن را تخمین می زنند.

ترک خوردگی دیوارها انواع مختلفی دارد که از مهم ترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

 

  1. ترک مرده و زنده
  2. ترک سازه ای و غیر سازه ای
  3. جهت ترک

در ادامه به معرفی هر یک از این ترک ها می پردازیم و علت به وجود آمدن آن ها را توضیح می دهیم.

ترک زنده چیست؟

چنانچه ضخامت و طول ترک ایجاد شده بر روی سقف یا دیوار به مرور زمان بیشتر شود به آن ترک زنده می گویند. توجه داشته باشید که ترک زنده ممکن است بسیار خطرناک باشد. بنابراین در صورت مشاهده ترک زنده در ساختمان سریعا به یک کارشناس آسیب شناسی مراجعه کنید تا در اسرع وقت علت آن ریشه یابی و ترک ایجاد شده رفع شود. وجود ترک زنده در دیوارهای باربر به مراتب خطرناک تر است.

ترک مرده چیست؟

درصورتی که ضخامت و طول ترک ایجاد شده بر روی سقف و یا دیوار تغییر نکند به آن ترک مرده می گویند. وجود ترک های با ضخامت ثابت و اصطلاحا ترک مرده در ساختمان معمولا خطر آفرین نیستند ولی باعث از بین رفتن زیبایی دیوارها می شوند. ترک مرده معمولا در سطوح ظاهری و اندود ساختمان ها نمایان می شود. ضخامت این ترک ها معمولا کمتر از 1 میلیمتر است.

روش شناسایی ترک زنده در ساختمان

 

ترک ساختمان معمولا آرام آرام و با سرعت خیلی کمی تغییر ضخامت میدهند. به همین دلیل به راحتی قابل تشخیص نیستند. گاها این روند افزایش ضخامت ترک ساختمان به قدری کند است که وقتی به آن پی می برید خیلی دیر شده و خسارات زیادی به ساختمان وارد شده است. در نتیجه تشخیص به موقع نوع ترک زنده در ساختمان خیلی حیاتی و مهم است. روش های مختلفی برای تشخیص ترک زنده وجود دارد. ما ساده تریم روش تشخیص ترک زنده را خدمت شما ارائه می دهیم.

برای تشخیص ترک زنده، یک تکه شیشه را با گچ زنده بر روی ترک بچسبانید. اگر بعد از مدتی شیشه از گچ دیوار جدا شده و یا شکسته باشد، به احتمال زیاد ترک دیوار زنده است و می تواند نگران کننده باشد. در صورت مشاهده ترک زنده سریعا در صدد ریشه یابی و رفع آن باشید.

دقت داشته باشید که فرآیند تشخیص ترک زنده کمی زمان بر است. بنابراین در تشخیص آن کمی صبور باشید.

ترک سازه ای چیست؟

یکی از علل ایجاد ترک در ساختمان مشکلات و نواقص سازه ای است. ترک سازه ای به دلیل مشکل اجرایی در سازه های تیر، ستون، دال و … ایجاد می شود و بسیار خطرناک است. این ترک ها معمولا عمیق هستند و به صورت زنده ظاهر می شوند.

عموما ترک هایی با عمق 1/5 تا 2 سانتیمتر و عرض 1/5 تا 2 میلیمتر را ترک سازه ای می گویند که امکان تخریب سازه را به همراه دارد.

ترک ساختمان با منشا سازه ای چند نوع است:

 

  • ترک ناشی از نشست یا تورم خاک
  • ترک ناشی از خیزها که به دلیل ضعف طراحی، اجرای نادرست و یا استفاده از مصالح بی کیفیت ایجاد می شود.
  • ترک ناشی از یخبندان به ویژه در مناطق سردسیر
  • ترک ناشی از حوادث طبیعی مانند طوفان یا زلزله ای که به سازه آسیب بزند
  • طرح ناشی از ضعف طراحی با عدم کیفیت مصالح
  • ترک ناشی از خوردگی مصالح
  • ترک ناشی از گود برداری غیر اصولی در اطراف ساختمان

 

هریک از موارد گفته شده می تواند بسیار خطرآفرین باشد. بنابراین در صورت مشاهده هر گونه ترک در ساختمان قبل از هر چیزی از سازه ای یا غیر سازه ای بودن آن اطمینان حاصل کنید. برای تشخیص دقیق تر حتما از یک متخصص آسیب شناسی ساختمان کمک بگیرید تا بهترین و سریع ترین راه حل را پس از شناسایی دریافت کنید.

ترک غیر سازه ای چیست؟

به ترک هایی که به دلیل تغییرات دما، تغییرات میزان رطوبت، یخبندان و افزایش بارهای وارد به ساختمان به وجود می آیند، ترک غیر سازه ای می گویند. این ترک ها معمولا عمق کمتر از 1/5 سانتیمتر و عرض کمتر از 1/5 میلیمتر دارند. ترک های غیر سازه ای معمولا در تغییر فصل ها به وجود می آیند. ترک غیر سازه ای پیش رونده نیست و معمولا به آن ترک مرده هم می گویند. ترک های ایجاد شده در اندود دیوارها، محل اتصال سقف و دیوار، گوشه چهار چوب درب و پنجره ها و … عموما جزء ترک های غیر سازه ای هستند و خطرناک نیستند. اما به لحاظ زیبایی شناسی ساختمان حتما باید این نوع ترک ها هم ریشه یابی و رفع عیب شوند.

انواع ترک ها به لحاظ شکل ظاهری

 

از روی ظاهر ترک دیوار معمولا می توان منشا ترک را تشخیص داد و در زمان کمتری ترک ایجاد شده را رفع کرد. انواع ترک به لحاظ شکل ظاهری به شرح زیر است:

ترک افقی در طول دیوار:

ترک های افقی در طول دیوار به چند دلیل به وجود می آیند که از شایع ترین آنها موارد زیر است.

 

عدم دقت و مهارت در دیوارچینی: در اجرای دیوار، استاد کار باید ایتدا دیوار را تا نیمه کار کند و پس از خشک شدن نیمه اول الباقی دیوار را تا انتها کار کند. در فاصله زمانی خشک شدن نیمه اول دیوار معمولا گرد و غبار حاوی دانه های رسی در ردیف آخر می نشیند. این گرد و غبار حالت چرب دارند و در صورتی که قبل از اجرای نیمه دوم دیوار آن را نشویید، پس از اجرا باعث ترک و شکستگی دیوار در همان ردیف نیمه می شوند.

توجه داشته باشید که اگر دیوار در یک مرحله اجرا شود نیز به دلیل کمانش یا شکم دادن دیوار باز هم ترک افقی در آن ایجاد می شود. بنابراین اجرای اصولی و درست دیوار در زیبایی نهایی آن مهم است.

ترک ناشی از خیز برداشتن تیر زیر دیوار: این ترک ها در اولین و پایین ترین رج های دیوار و در محل ملات ایجاد می شوند. ترک به صورت عمود بر راستای تیر ایجاد می شود.

ترک های عمودی:

ترک هایی که در راستای عمودی دیوار ایجاد می شوند را ترک عمودی می گویند. اگر ترک عمودی به صورت ممتد ادامه دار باشند و از سقف تا کف کشیده شده باشند، به احتمال زیاد به دلیل مشکلات سازه ای به وجود آمده اند و باید سریعا عیب یابی و رفع عیب شوند.

 

از دلایل ترک های عمودی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
  • عدم پیش بینی درز انبساط و یا انقباض در ساختمان
  • عدم اتصال درست در دیوار آجری و یا عدم اجرای درست هشت و گیر در اتصال دیوار، یا محل پرشدن پنجره و طاقچه
  • ترک ناشی از انقباض و انبساط در محل لوله بخاری، داکت ها و رایزرها
  • نبود شناژ قائم یا کمبود آن و یا فاصله زیاد بین شناژها
  • نشست یک طرفه ساختمان
ترک های مورب:

ترک هایی با زاویه 45 درجه نسبت به راستای افق را ترک مورب می گویند. ترک مورب اغلب در اثر نشست و بالا آمدگی موضعی خاک زیر پی ایجاد می شود. اگر عرض ترک مورب بیش از 2 الی 3 میلیمتر و از نوع ترک زنده باشد، بسیار خطرناک و حائز اهمیت است. ترک های مورب به صورت پلکانی در دیوار حرکت می کنند. در صورت مشاهده ترک مورب موارد زیر حتما باید بررسی شوند:

درب ها و پنجره ها را بررسی کنید تا تغییری در نحوه باز شدن آنها به وجود نیامده باشد. اگر عملکرد درب و پنجره با مشکل مواجه شده باشد احتمالا دلیل ایجاد ترک مورب نقص سازه ای است. جهت احتیاط تا قبل از آمدن کارشناس آسیب شناسی منزل را ترک کنید.

تاب برداشتن، خم شدن، شکم دادن و خیز درب و پنجره از علائم خطرات احتمالی سازه ای است که باید فورا بررسی و ترمیم شود.

شایع ترین علت ترک دیوار گچی چیست؟

انقباض گچ:

در صورتی که ملات گچ بیشتر از 3 سانتی متر ضخامت داشته باشد، در هنگام خشک شدن و بر اثر از دست رفتن رطوبت گچ بر روی دیوار ترک ایجاد می شود. این گونه ترک ها جای نگرانی ندارند و با یک بتونه و رنگ قابل ترمیم هستند.

عدم رعایت نسبت وزنی آب به گچ:

در صورت عدم رعایت نسبت وزنی اصولی آب و گچ نیز دیوار هنگام خشک شدن دچار ترک می شود.

گچ کاری در هوای سرد:

به هیچ عنوان در دمای زیر 4 درجه نباید گچ کاری انجام شود. در صورتی که هوا سرد باشد رطوبت موجود در گچ در اثر یخ زدگی ازدیاد حجم پیدا می کند و باعث ترک گچ می شود.

استفاده از ملات نامرغوب در دیوار:

چنانچه در مرحله دیوارچینی ملات مرغوب استفاده نشود، پس از خشک شدن دیوار، ملات اصطلاحا پوک می شود. چنانچه بر روی این دیوار گچ کاری انجام شود، رطوبت گچ توسط ملات جذب می شود و باعث ترک دیوار می شود.

نشت آب و رطوبت:

رطوبت باعث از هم گسستن گچ دیوار و تبله کردن آن می شود. در نتیجه در اثر افزایش تبله دیوار ترک می خورد و گچ دیوار بعد از مدتی پوک شده و می ریزد.

انقباض و انبساط :

ترک دیوار به دلیل تغییرات دمایی خصوصا در محل لوله بخاری، داکت ها، رایزرها که دمای آن دائم در حال تغییر است. در این موارد گچ دیوار دچار انقباض و انبساط شده و در آن ترک ایجاد می شود.

نشست ساختمان  به مرور زمان :

این نوع ترک در ساختمان های نوساز شایع است. به دلیل سرعت اجرای ساختمان ها، خاک نامرغوب و پی ریزی نا مناسب، پس از ساخت معمولا ساختمان های نوساز در 1 الی 2 سال اول دچار نشست می شوند و در نتیجه دیوارها ترک می خورند. در صورتی که این نوع ترک ها از نوع زنده نباشند و پس از ترمیم مجددا ترک ایجاد نشود، خطرناک نیستند. چرا جایگاه که ساختمان ها معمولا پس از نشست اولیه ثابت می شود.

سخن آخر

ترک های ساختمانی از علائم آشکاری است که به ما کمک می کند قبل از وقع حوادث ناگوار، پیشگیری کنیم و جلوی خسارات ساختمانی را بگیریم. در این مقاله به معرفی انواع ترک ساختمانی پرداختیم تا در صورت مشاهده آن قدرت تشخیص نوع ترک و میزان وخامت آن را داشته باشید. شایان ذکر است که فقط تشخیص نوع ترک کافی نیست و شما حتما باید به یک متخصص آسیب شناسی مراجعه کنید تا با تشخیص دقیق و ارائه راهکار درست از بروز حادثه جلوگیری کند. این مقاله را برای تمام دوستان خود بفرستید تا درک بیشتری از ساختمان خود داشته باشند و با اقدامات سریع و به موقع به طول عمر ساختمان خود کمک کنند.